Türkiye ekonomisinin yılın son üç aylık döneminde küçülme trendinden sıyrılıp büyümeye geçmesi durgunluktan çıkışı işaret ediyor.
Küresel krizin patlak verdiği 2008'in son aylarından itibaren ekonomide esen olumsuz hava nihayet olumluya döndü, karamsarlık dağılmaya başladı. Bu sevindirici bir gelişme.
Kriz en ağır hasarı reel sektörün yanı sıra işçiler üzerinde yapmıştı. Artık büyüme trendine girdiğimize göre işini kaybedenlerin yeniden işinin başına, fabrikasına dönmesi beklenir. Peki o dönüş ne zaman başlayacak? İşte herkesin yanıtını beklediği soru bu. Zira, kendi evindeki ya da komşusundaki işsizin mutlu sona ulaşacağı günü iple çekenler, ekonominin büyüdüğü müjdesine haklı olarak çok daha farklı anlam yüklüyorlar.
Büyüme ayrı işsizlik ayrı telden
Ekonomideki büyümeye, üretim ve ihracattaki artışa paralel olarak istihdam da aynı hızla artıyor mu? Bu soruyu ekonomiyi yöneten tüm bakanlara sorduk, soruldu. Henüz alınabilmiş müjde içerikli bir yanıt yok. İhracattaki artışı büyük bir heyecanla anlatan Bakan Çağlayan'dan da, ekonomideki iyileşmeyi vatandaşla paylaşan Bakan Babacan'dan da, diğer bakanlardan da, beklenen o yanıt henüz gelmedi. Büyüme ve işsizlik verileri müjde için henüz çok erken olduğunu gösteriyor. Rakamlardan aldığımız yanıtı paylaşalım:
Türkiye kriz sonrasındaki en derin küçülmeyi 2009'un Ocak-Mart dönemini kapsayan birinci çeyrekte yaşadı. Ekonomi yüzde 14,5 gibi oldukça dramatik bir şekilde geriledi. Bu dönemde çok sayıda fabrika kapandı. Kayıtlı, kayıtsız çalışan yüz binlerce insan işinden oldu. Kayıtsızları tespit etmek çok kolay değil. Kayıtlı çalışırken işinden olanlar ise doğal olarak İş Kur'a işsizlik maaşı için başvurdu. İşte yılın ilk üç ayında, "işten atıldım" diyerek resmen başvuru yapanların sayısı tam 210 bin 476 kişi. Ekonomideki derin daralma, rekor işten atılmaları da beraberinde getirdi.
Sonraki üç ayda, yani ikinci çeyrekte ekonominin küçülme hızı yüzde 7,7'ye düştü. Küçülmenin hız kestiği bu dönemde de 141 bin 708 kişi işini kaybetti. Yılın üçüncü çeyreğinde, iyimserliğin artmaya başladığı yaz aylarında ekonomimiz yüzde 2,9 küçülürken, aynı dönemde işten atılan, çıkarılan ya da fabrikası kapandığı için işsiz kalanların sayısı 124 bin 82 oldu. Küçülme epeyce hız kesti ancak işten atılma hızı o ölçüde yavaşlamadı.
Büyüme de çare değil
Gelelim ekonomimizin yüzde 6 büyüdüğü Ekim-Aralık dönemine! Ekonomi büyüdüğüne, eksiden artıya geçildiğine göre işten atılma hızı yavaşlamaz mı? Yavaşlamadı. Ekonomi büyürken 122 bin 554 kişiyi daha işsiz bıraktı. Ekonomide büyüme yaşanacağına kuşku olmayan bu yılın ilk üç ayı da umut vermiyor. Şimdiden ilk iki ayda 94 bin 670 kişi işinden olup işsizlik maaşına koşmuş. Ekonomi büyümeyi, işsizlik verileri ise karamsarlığı işaret ediyor.
Belli ki büyüme tek başına istihdamı sürükleyemiyor. Hal böyle olunca istihdamı artırmaya dönük politikaların kaçınılmaz önceliği kendini daha da hissettiriyor.
Erdoğan SÜZER
esuzer@bugun.com.tr
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder